Czterokrotna mistrzyni świata w szachach została najmłodszym w historii profesorem na Uniwersytecie Shenzhen

10 lipca tego roku w wieku zaledwie 26 lat, Hou Yifan czterokrotna mistrzyni świata kobiet w szachach i najwyżej notowana szachistka w rankingu FIDE, została najmłodszym w historii profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Shenzhen, gdzie na wydziale Wychowania Fizycznego, będzie kierować programem szachowym, na który w styczniu tego roku zrekrutowano pierwszych studentów.

Przyjmując nominację Hou Yifan wyraziła nadzieję na rozwój szachów nie tylko jako dyscypliny sportowej, ale także promowanie połączenia sportu i edukacji, badanie funkcji i roli szachów w edukacji oraz odkrywanie ukrytej wartości. „To, jak wyszkolić graczy na wysokim poziomie, aby mogli pójść dalej swoją ścieżką  kariery, to naturalnie jeden aspekt. Jednak w końcu tylko nieliczni podążają planowaną drogą, więc mam nadzieję, że szachy mogą pomóc podnieść wszechstronność uczniów i rozwijać ich innowacyjność. Jednocześnie będą spopularyzowane zarówno w szkole, jak i poza nią, zwiększając wpływ szachów i przynosząc korzyści większej liczbie młodych ludzi poza szkołą ”. 

To tylko jeden z wielu rekordów

Tych, którzy choć trochę śledzili karierę chińskiej szachistki zdobycie nominacji profesorskiej w tak młodym wieku nie powinno dziwić. 

W 2007 roku w wieku 13 lat została najmłodszą w historii indywidualną mistrzynią Chin w szachach. 

W 2008 zdobyła tytuł arcymistrza w kategorii otwartej również jako najmłodsza kobieta w historii.

2 lata później zaledwie 16 letnia Hou Yifan została najmłodszą szachową mistrzynią świata w historii, za co została nagrodzona tytułem sportsmenki roku w Chinach.

Jest również trzecią kobietą w historii, która znalazła się w pierwszej 100 rankingu otwartego (kobiet i mężczyzn) Międzynarodowej Federacji Szachowej.

W 2017 wygrała silnie obstawiony Międzynarodowy Turniej Szachowy w Szwajcarskim Biel, w którym okazała się lepsza od mężczyzn z rankingiem FIDE powyżej 2700.

Walka z systemem

W bardzo młodym wieku Hou osiągnęła wszystko, co było możliwe do zdobycia w kobiecych szachach. Jej zdaniem jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy był fakt, że już jako mała dziewczynka była zapraszana na turnieje, na których mogła rywalizować z męskimi arcymistrzami. Rywalizacja z Magnusem Carlsenem czy Fabiano Caruaną była cennym doświadczeniem, które znacząco wpłynęło na poprawę jej umiejętności co zaowocowało zdobyciem olbrzymiej przewagi nad innymi kobietami.

Hou bardzo często wypowiada się na temat różnic w szachach kobiet i mężczyzn. W szachach w przeciwieństwie do innych sportów kobiety mogą rywalizować w kategorii kobiecej jak i w kategorii otwartej z mężczyznami. Hou nie jest do końca zwolenniczką kategorii kobiecej, twierdząc, że częstsza bezpośrednia rywalizację damsko-męska pozwoliłaby na zmniejszenie dystansu w rankingu między najlepszymi kobietami, a najlepszymi mężczyznami.

Jednak, jak sama przyznaje, rywalizacja przez 6-7 godzin jest bardzo wyczerpująca i wymaga ogromnej wytrzymałości fizycznej dlatego tak jak w innych sportach mężczyźni mają przewagę. Jej zdaniem jest to jedna z przyczyn tego, że jest dopiero trzecią kobietą w historii, która znalazła się w pierwszej 100 otwartego rankingu FIDE.

W 2017 zdecydowała się nie bronić tytułu mistrzowskiego w kobiecych szachach. Był to  wyraz jej sprzeciwu wobec międzynarodowego systemu szachowego, w którym kobieca mistrzyni świata każdego roku musi bronić swojego tytułu, często w turnieju pucharowym bez preferencyjnego rozstawienia. To tak jakby mistrz boksu co roku musiał wspinać się po szczeblach kariery, aby utrzymać tytuł. Z kolei mistrz świata z otwartej ligi (zdominowanej przez mężczyzn) musi bronić swojego tytułu tylko raz na dwa lata i przeciwko pojedynczemu przeciwnikowi, który przechodzi przez Turniej Kandydatów, aby zostać oficjalnym pretendentem. Jej zdaniem taki system jest demotywujący dla kobiet i sprzyja powiększaniu dystansu w rankingu między kobietami, a mężczyznami. I wygląda na to, że działania odniosły skutek ponieważ po mistrzostwach świata w 2018 roku Międzynarodowa Federacja Szachowa zdecydowała się wprowadzić w kobiecych szachach podobny system do tego obowiązującego w męskich. 

Nie tylko szachy

W 2012 Hou Yifan rozpoczęła studia w pełnym wymiarze godzin na kierunku Stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Pekińskim, po ukończeniu których kontynuowała naukę na Uniwersytecie w Chicago, a następnie otrzymała stypendium na Uniwersytecie Oksfordzkim. Niektórzy zarzucali jej, że przez brak całkowitego oddania szachom (jak to robi większość męskich arcymistrzów) zaprzepaści ona okazję, by stać się pierwszą kobietą w historii, która podejmie walkę o najwyższe cele z mężczyznami. Hou odpowiedziała na krytykę w wywiadzie dla ESPN w 2017: „Chcę, aby moje życie było bogate i kolorowe, a nie wąskie. Wiedziałem, że wpłynie to na moje szachy, ale tak właśnie chciałam żyć”.

Hou Yifan to fascynująca osobowość, naszym zdaniem gdyby tylko chciała mogłaby być w czołówce męskiego rankingu FIDE, ale niestety jest zbyt wszechstronnie uzdolniona, by zajmować się wyłącznie szachami. Kibicujemy jej z całego serca i czekamy na to czym jeszcze nas zaskoczy.

Źródła:

1. Hou Yifan became the youngest professor of Shenzhen University
2. The exceptional genius of Hou Yifan
3. Hou Yifan Interview