Dlaczego serial "Gambit Królowej" tak dobrze pokazuje atmosferę szachów?

Serial swój sukces zawdzięcza w dużej mierze znakomitemu przygotowaniu scen szachowych, dzięki czemu zyskał pochlebne recenzje w środowisku.

Wszystko to za sprawą współpracy na planie Gariiego Kasparowa i Bruca Pandolfiniego, bo to oni byli odpowiedzialni za sceny szachowe oraz przygotowanie merytoryczne aktorów.

“Odbyliśmy kilka rozmów, ale najważniejsze spotkanie odbyło się w Berlinie. Przeszliśmy przez cały scenariusz. Powiedziałem: „Słuchaj, masz trzy elementy, w których myślę, że mogę pomóc. Jednym z nich jest oczywiście to, że zdecydowanie mogę pomóc w wyjaśnieniu, jak toczy się gra. Teraz chodzi o język ciała, dotykanie figur, wszystkie rzeczy, które dają ludziom poczucie, że są prawdziwymi graczami. ”
- mówi Garii Kasparow, były mistrz świata w szachach, który współpracował z reżyserem Scottem Frankiem przy realizacji serialu “Gambit Królowej”

Do współpracy przy serialu Rosjanina wciągnął Bruce Pandolfini kolejny z ekspertów od sportowej strony serialu, jeden z najbardziej doświadczonych trenerów królewskiej gry w Stanach Zjednoczonych. Na swoim koncie ma m.in. ponad 30 książek na temat szachów, a także wyszkolenie takich szachistów jak Fabiano Caruana czy Josh Waitzkin.

Pandolfini nauczycielem został trochę z przypadku, jak mówi w wywiadzie dla sportskeeda.com w wieku 9 lat jego mama pokazała mu jak się gra w szachy, jednak dopiero po pięciu latach naprawdę zainteresował się tą grą. Jak przystało na wielkiego szachistę - wszystko zaczęło się od wypożyczenia całego zbioru książek o tematyce szachowej z biblioteki koło jego domu. 

Mimo swojego całkiem wysokiego ratingu (2241 punktów) nagle Pandolfini przerzucił się z profesjonalnego grania na naukę. Jak sam przyznaje, wszystko zmieniło się, gdy był ekspertem w trakcie transmisji meczu Fischer - Spasski, po którym miał wiele propozycji dotyczących nauki gry. W końcu zorientował się, że cały dzień ma zapełniony uczeniem innych, więc nie ma już czasu dla siebie. 

Jego metodyka nauczania jest, na pierwszy rzut oka, dość zaskakująca. Jako nauczyciel kazał się skupiać swoim podopiecznym przede wszystkim na zakończeniu partii, dodatkowo żaden pionek nie mógł być poruszony w trakcie treningu - wszystko ma się dziać w głowie. 

O swojej współpracy przy produkcji najnowszego hitu Netflixa "Gambit Królowej" mówi tak:

"Moje zaangażowanie w projekt sięga 38 lat wstecz. To znaczy, byłem konsultantem Random House przy oryginalnej powieści. Po raz pierwszy zobaczyłem rękopis w 1982 r. Ostatni tytuł, The Queen’s Gambit, pochodzi ode mnie. W 2018 roku zostałem zatrudniony przez Netflix jako konsultant ds. scenariuszy serialu i do tworzenia wszystkich pozycji szachowych. Byłem również odpowiedzialny za szkolenie aktorów.

Pierwotnie wymyśliłem 92 pozycje odpowiadające krytycznym sytuacjom skryptowym. Garry Kasparow udzielił kardynalnych rad dotyczących 6-8 z tych kluczowych stanowisk, wymyślając genialne, błyskotliwe wariacje i nowości.

Ponadto dał reżyserowi spojrzenie od wewnątrz na temat szachów w Rosji. Ale było też dwóch bardzo utalentowanych szachowych ekspertów z Niemiec, którzy pomogli niezmiernie. Iepe Rubingh (który niestety zmarł w zeszłym roku) i John Paul Atkinson. Obydwoje byli niesamowici.

Finałowa partia została opracowana przez Kasparowa. Ale ze względu na realia filmowe musiałem zmienić zakończenie na kilka minut przed filmowaniem, a te zmiany są zauważalne dla widza. Oczywiście musieliśmy zrobić szachy tak poprawnie, jak to tylko możliwe, ale serial jest fikcją. To dramat. Dlatego najważniejszą rzeczą było upewnienie się, że szachy wzmacniają fabułę i nie zaburzają toku narracji. Przede wszystkim chcieliśmy, aby aktorzy wyglądali jak prawdziwi szachiści i myślę, że tak jest. Anya-Taylor Joy jest genialna. Reżyser/scenarzysta Scott Frank jest mistrzowski. Myślę, że razem z całą obsadą i ekipą wykonali fantastyczną robotę."

Pandolfini w wywiadzie został też spytany o jego zdanie na temat szachów online i, co jest w gruncie rzeczy niesamowite, myśli o nich podobnie, jak wiele osób o rozmowach przez kamerkę. Widzi w nich wiele pozytywów z uwagi na pandemię, ale też możliwość lepszego i szybszego analizowania sytuacji na szachownicy, jednak brakuje mu tego czegoś, co może dać tylko gra twarzą w twarz. 

Jeszcze rada, którą Pandolfini dał na zakończenie swojego wywiadu: Traktuj trening i każdą nawet niezobowiązującą grę w pełni poważnie. Graj tak jakby przyszłość ludzkości zależała od twoich wysiłków. W gruncie rzeczy, tak właśnie jest.

Źródła:

From the 64 squares to Hollywood: In conversation with chess coach Bruce Pandolfini

World Chess Champion Garry Kasparov on What The Queen’s Gambit Gets Right