Kosmiczny mecz szachowy

We wrześniu 2008 NASA oraz Amerykańska Federacja Szachowa połączyły siły, by zorganizować mecz nazywany szachowym pojedynkiem “kosmosu i Ziemi”.

Amerykański astronauta Greg Chamitoff, będąc na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zmierzył się z zawodnikami z całego świata, którzy decydowali o kolejnych posunięciach głosując online na ruchy zaproponowane przez zawodników klubu szachowego ze szkoły podstawowej Stevenson z Bellevue. Każdego dnia wykonywany był jeden ruch. Mecz trwał do grudnia 2009 i zakończył się zwycięstwem ziemi, niestety tylko jego niewielka część była rozgrywana faktycznie w kosmosie, ponieważ Greg Chamitoff zakończył swoją misję w listopadzie 2008 roku i po powrocie na ziemię kontynuował pojedynek przez e-mail.

Na stronie NASA można przeczytać, że był to pierwszy szachowy mecz między “kosmosem a Ziemią”, jednak nie do końca jest to prawda, ponieważ 38 lat wcześniej 9 czerwca 1970 roku załoga radzieckiego statku kosmicznego, będącego na orbicie, rozegrała mecz szachowy z przeciwnikami grającymi w Moskwie.

Po stronie “kosmosu” udział wzięli Andrian Nikolayev i Vitaly Sevastyanov, natomiast Ziemię reprezentowali astronauta Viktor Gorbatko oraz generał Nikolai Kamanin - szef programu szkolenia astronautów. 

Pomysł kosmicznych szachów był inicjatywą kosmonautów biorących udział w misji statku Sojuz 9. Uparli się oni, by zabrać szachy w kosmos i udało im się przekonać organizatorów misji, że nie ma ryzyka spadku morali załogi w przypadku przegranej. Z uwagi na stan nieważkości do gry użyto specjalnie zaprojektowanych szachów z rowkami do przesuwania bierek, których nie można oderwać od szachownicy, pozwoliło to uniknąć problemu z fruwającymi po statku kosmicznym figurami.

Mecz trwał 6 godzin, był rozgrywany przez radio i ostatecznie zakończył się remisem. W czasie pojedynku załoga Sojuz 9 zdążyła okrążyć orbitę ziemską 4-krotnie. Vitaly Sevastyanov, który był jednym z zawodników na statku kosmicznym, w późniejszych latach dwukrotnie obejmował funkcję prezesa Radzieckiej Federacji Szachowej (1977 - 1986 oraz 1988 - 1989).

9 czerwca bieżącego roku obchodzona była 50. rocznica pierwszego w historii meczu szachowego między kosmosem a Ziemią, by uczcić to wydarzenie Moskiewskie Muzeum Kosmonautyki wraz z Państwową Korporacją Roskosmos i Federacją szachową Rosji zorganizowali mecz szachowy, w którym astronauci na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Anatolij Iwaniszin i Ivan Vagner zmierzyli się z rosyjskim arcymistrzem Sergeyem Karjakinem byłym mistrzem świata w szachach szybkich i błyskawicznych, który grał w Moskiewskim Muzeum Kosmonautyki. Sam Karjakin stwierdził po partii, że najwidoczniej ludzki umysł funkcjonuje ekstremalnie dobrze w kosmosie, ponieważ jego przeciwnikom udała się niełatwa sztuka zremisowania z arcymistrzem. Całe wydarzenie było transmitowane na żywo na platformie VK.com i  przyciągneło ponad 800 000 obserwujących.

Pełny zapis z tego wydarzenia oraz historyczne zdjęcia z pierwszego kosmicznego meczu można zobaczyć na filmie poniżej.

Źródła:

Anniversary chess match Space – Earth to take place on June 9

Anniversary chess match Space - Earth ends in a draw

Extraterrestrial Chess: 50 Years Of The First Earth Versus Space Game

First Earth vs. Space Chess Match Ends – Earth Wins